Monitor polityki rządu w celu ograniczenia skutków pandemii COVID-19 – podsumowanie

Program szczepień SARS-CoV-2 został uruchomiony 27 grudnia, a personel medyczny był priorytetową grupą. Narodowa Strategia Szczepień zakłada, że wszystkie 31 milionów dorosłych Polaków zostanie zaszczepionych nie później niż na początku 2023 r., ale jeśli pięć wybranych szczepionek zostanie wykonanych szybciej, można to przyspieszyć do połowy 2022 r. Do 29 czerwca całkowita liczba szczepień wyniosła 28,8 miliona, przy czym 44 procent populacji otrzymało przynajmniej jedną dawkę, a 34 procent populacji zostało w pełni zaszczepionych. Ludność w wieku powyżej 12 lat kwalifikuje się obecnie do szczepień.

Polska, Rzeczpospolita

Tło.Polska zgłosiła swój pierwszy potwierdzony przypadek COVID-19 4 marca 2020 r. Druga fala mocno ugruntowała się w październiku 2020 r., znacznie przewyższając pierwszą falę. Podczas gdy nowe infekcje wyraźnie złagodziły się na przełomie listopada i stycznia, zaczęły ponownie silnie rosnąć pod koniec lutego 2021 r., a trzecia fala osiągnęła szczyt na przełomie marca i kwietnia, kiedy nowe przypadki prześcignęły drugą falę. Od tego czasu, po wprowadzeniu bardziej rygorystycznych środków zapobiegawczych i przyspieszeniu programu szczepień w Polsce, liczba nowych zakażeń spadła.

W marcu 2020 r. rząd po raz pierwszy wprowadził środki ograniczające, w tym zamykanie szkół, uniwersytetów, restauracji i wszystkich nieistotnych punktów handlu detalicznego i usług, a także zakazy dużych zgromadzeń, kontrole graniczne i ograniczenia w podróży. Po spadku kwartał do kwartału (kw/kw) o 0,2 proc. w I kw. 2020 r., PKB skurczył się o kolejne 8,9 proc. kw./kw. w II kw., co było spowodowane spadkiem konsumpcji prywatnej i inwestycji.Po złagodzeniu restrykcji w III kwartale gospodarka wzrosła o 7,5 proc. (kw/kw), głównie dzięki konsumpcji prywatnej, a produkcja osiągnęła poziom zaledwie 2 proc. poniżej szczytu sprzed kryzysu. W kontekście drugiej fali gospodarka skurczyła się o 0,5 proc. (kw/kw) w IV kwartale, a następnie odreagowanie o 1,1 proc. (kw/kw) w I kwartale, ponieważ ograniczenia zostały złagodzone na początku tego roku. Roczny PKB spadł o 2,7 procent w 2020 roku, wskazując na pierwszą recesję od 1991 roku.

Ponowne otwarcie gospodarki i dodatkowe środki ograniczające. 16 kwietnia 2020 r. rząd przedstawił czteroetapowy plan ponownego otwarcia gospodarki. Od 20 kwietnia więcej osób wpuszczono do sklepów i na zgromadzenia religijne, ponownie otwarto publiczne parki i lasy. Druga faza planu złagodzenia lockdownu rozpoczęła się 4 maja wraz z ponownym otwarciem hoteli i galerii handlowych (z ograniczeniem liczby osób), otwarciem żłobków i przedszkoli (od 6 maja) oraz złagodzeniem zasady kwarantanny dla pracowników transgranicznych i studentów. 18 maja ruszył trzeci etap, czyli ponowne otwarcie restauracji, salonów fryzjerskich i kosmetycznych oraz zezwolenie na plenerowe imprezy sportowe do 50 osób bez widowni. Klasy 1-3 w szkołach podstawowych otwarte 25 maja z surowymi przepisami sanitarnymi, z maksymalną liczbą dzieci dopuszczonych do klasy. Czwarty etap rozpoczął się 30 maja wraz z otwarciem kin, placów zabaw i sal gimnastycznych, wszystkie z bardziej rygorystycznymi warunkami sanitarnymi niż zwykle. Dozwolone są imprezy plenerowe do 150 osób, z dystansem towarzyskim lub maskami na twarz. Granice wewnętrzne UE zostały otwarte 13 czerwca, zgodnie z zaleceniami UE.

W odpowiedzi na drugą falę pandemii władze początkowo zaostrzyły ograniczenia na poziomie regionalnym, grupując powiaty w strefy „żółte” i „czerwone” w zależności od lokalnego nasilenia epidemii. Do 24 października cały kraj znalazł się w „czerwonej” strefie. Po dalszym przyspieszeniu postępowań 4 listopada ogłoszono dodatkowe ograniczenia (obowiązują od 6 listopada do 27 grudnia). Ograniczenia obejmowały zaostrzenie limitów w mniejszych sklepach detalicznych. Hotele były otwierane tylko dla podróży służbowych. Restauracje były otwarte tylko na wynos/dostawę, wdrożono nauczanie zdalne dla dzieci we wszystkich klasach, zakazano spotkań towarzyskich dla ponad 5 osób, nie zezwalano na przyjęcia weselne, frekwencja na nabożeństwach była ograniczona, a transport publiczny ograniczono do 50 procent miejsc . Zamknięto parki wodne, baseny i sale gimnastyczne. Zamknięto usługi kulturalne, w tym kina i muzea. Centra handlowe były zamknięte od 6 do 28 listopada, a następnie ponownie otwarte z ograniczeniem pojemności. Rząd ograniczył spotkania bożonarodzeniowe do pięciu osób i nałożył ograniczenia mobilności w sylwestra. Następnie władze ogłosiły krajową kwarantannę od 28 grudnia do 18 stycznia, obejmującą zamknięcie hoteli, ośrodków narciarskich i centrów handlowych z nielicznymi wyjątkami. Osoby wjeżdżające do Polski środkami komunikacji miejskiej zostały objęte 10-dniową kwarantanną. Daty zbiegły się z zimową przerwą szkolną, która została przesunięta na początek 2021 r. dla wszystkich regionów, co oznacza jednomiesięczne zamknięcie szkół, począwszy od przerwy świątecznej 23 grudnia. 12 stycznia rząd przedłużył ograniczenia do 31 stycznia, z wyjątek, że szkoły podstawowe zostały ponownie otwarte dla klas 1-3. 29 stycznia rząd ogłosił ponowne otwarcie centrów handlowych i instytucji kulturalnych w reżimie sanitarnym od 1 lutego. Dalsze ograniczenia zostały zniesione 12 lutego, otwierając teatry, kina i opery do 50 procent widzów. Otwarto hotele i obiekty noclegowe, zapewniające nie więcej niż 50 proc. gości i wyłącznie posiłki room-service. Rząd zezwolił także na otwarcie takich obiektów sportowych jak stoki narciarskie, korty tenisowe, lodowiska, stadiony i baseny.

W odpowiedzi na rosnące infekcje oznaczające początek trzeciej fali ograniczenia te, a także zamykanie centrów handlowych i przenoszenie szkół z powrotem do trybu zdalnego, zostały ponownie wprowadzone 27 lutego w regionie o najgorszej pandemii, wojewoda warmińsko-mazurski . Ponadto rząd zaostrzył wymagania dotyczące okryć twarzy (zakaz szalików i plastikowych półhełmów) oraz nałożył kwarantannę na wszystkie osoby wjeżdżające do Polski z Czech i Słowacji, chyba że mają negatywny wynik testu nie starszy niż 48 godzin lub zostały zaszczepione dwoma dawki.

Wraz ze wzrostem liczby infekcji rząd rozszerzył ograniczenia na trzy województwa (pomorskie, mazowieckie i lubuskie) w dniach 13-15 marca, a następnie 25 marca ogłosił nowe ogólnokrajowe ograniczenia, które wejdą w życie 27 marca i będą obowiązywać do 18 kwietnia. przepisów przewidzianych przez regionalnie zaostrzone reżimy sanitarne, nowe ograniczenia obejmują zamykanie żłobków, przedszkoli, zakładów fryzjerskich i kosmetycznych oraz dużych sklepów meblowych i metalowych. Zaostrzono limity obłożenia w sklepach detalicznych i kościołach. Obowiązkowym wymogiem 10-dniowej kwarantanny zostały objęte wszystkie osoby przyjeżdżające z zagranicy od 30 marca, z wyjątkiem osób przyjeżdżających ze strefy Schengen z ujemnym wynikiem badania nie starszym niż 48 godzin, zaszczepionych przeciwko Covid-19 szczepionkami dopuszczonymi przez Europejską Agencję Leków lub po przyjeździe do Polski testowany z wynikiem negatywnym.

Stale spadające w kwietniu infekcje skłoniły rząd do rozpoczęcia stopniowego łagodzenia restrykcji sanitarnych, począwszy od otwarcia przedszkoli i żłobków, a także umożliwienia niektórych zajęć sportowych na świeżym powietrzu od 19 kwietnia. Od 26 kwietnia edukacja hybrydowa (w połowie zdalna, w połowie osobiście) w klasach 1-3 szkół podstawowych i wznowiono usługi kosmetyczne, z wyjątkiem 5 regionów (wojewodów) o najgorszej sytuacji pandemicznej, w których ograniczenia zostały złagodzone 1 maja. Od 4 maja rząd zezwolił na ponowne otwarcie galerii handlowych, dużych sklepów meblowych i metalowych, galerii sztuki i muzeów, a także edukację osobistą w klasach 1-3 szkół podstawowych. Niektóre wymagania sanitarne, takie jak maksymalna dozwolona liczba osób (1 osoba na 15 metrów kwadratowych), nadal obowiązują w ponownie otwartych obiektach. Władze nakreśliły również mapę drogową dalszego otwarcia gospodarki, w zależności od sytuacji pandemicznej.

W świetle poprawiającej się sytuacji pandemicznej, rząd przystąpił do ponownego otwarcia kin, teatrów i oper objętych reżimami sanitarnymi (dystansowanie się, maski na twarz) przy połowie pojemności od 15 maja. Koncerty halowe przy połowie pojemności) były dozwolone od 26 maja, a zgromadzenia publiczne do 50 osób na dzień 29 maja. W dniu 8 maja ponownie otwarto hotele (maksymalnie 50 proc. pojemności). Obsługa na zewnątrz we wszystkich restauracjach była dozwolona 15 maja, a wewnątrz 28 maja. Od 28 maja rząd wznowił działalność klubów fitness, siłowni i basenów pod reżimem sanitarnym. Szkoły podstawowe i średnie powróciły do ​​edukacji osobistej 31 maja. Śluby, pogrzeby i podobne imprezy okolicznościowe dla maksymalnie 25 osób były dozwolone na zewnątrz od 8 maja, z limitem zwiększonym do 50 osób, a imprezy w pomieszczeniach dozwolone od 28 maja Rząd zapowiedział dalsze złagodzenie ograniczeń od 6 czerwca, zwiększenie limitu osób dopuszczonych na różne imprezy z 50 do 150 osób, zwiększenie liczby pasażerów w transporcie publicznym (¾ pojemności), a także wznowienie konferencji osobistych , wystawy i targi. 13 czerwca rząd dalej złagodził środki powstrzymujące, szczególnie w sektorach o wysokim kontakcie, umożliwiając usługi cateringowe w kinach, teatrach i innych instytucjach kultury, a także na koncertach. Od 26 czerwca limity pojemności kin, teatrów, hoteli, restauracji zostały zwiększone do 75 procent, a limit dla sal gimnastycznych został zwiększony do 1 osoby na 10 metrów kwadratowych. Imprezy i spotkania organizowane w halach, w tym w dyskotekach, mogą uczestniczyć maksymalnie 150 osób. Przepustowość transportu publicznego wzrosła do 100 procent, przy zachowaniu obowiązkowych masek na twarz. Publiczność na imprezach sportowych miała do 50 procent pojemności. Osoby w pełni zaszczepione nie są wliczane do wyżej wymienionych ograniczeń pojemności.

Program szczepień SARS-CoV-2 został uruchomiony 27 grudnia, a personel medyczny był priorytetową grupą. Narodowa Strategia Szczepień zakłada, że wszystkie 31 milionów dorosłych Polaków zostanie zaszczepionych nie później niż na początku 2023 r., ale jeśli pięć wybranych szczepionek zostanie wykonanych szybciej, można to przyspieszyć do połowy 2022 r. Do 29 czerwca całkowita liczba szczepień wyniosła 28,8 miliona, przy czym 44 procent populacji otrzymało przynajmniej jedną dawkę, a 34 procent populacji zostało w pełni zaszczepionych. Ludność w wieku powyżej 12 lat kwalifikuje się obecnie do szczepień.

Kluczowe odpowiedzi dotyczące polityki na dzień 30 czerwca 2021 r.

Fiscal

Reakcja polityki fiskalnej na pierwszą falę pandemii była znaczna, szacowana na 116 mld zł (5,2 proc. PKB). Zatwierdzono również nowe gwarancje kredytowe i mikropożyczki dla przedsiębiorców szacowane na 74 mld zł (3,3 proc. PKB). Dodatkowo Polski Fundusz Rozwoju sfinansował program płynnościowy dla przedsiębiorstw o ​​wartości 100 mld zł (4,5% PKB). Większość środków już wygasła, z wyjątkiem programu pożyczek płynnościowych PFR dla dużych firm. Kluczowe środki obejmują:

• Dodatkowe fundusze na sprzęt i materiały szpitalne;
• Dopłaty do wynagrodzeń dla pracowników dotkniętych przedsiębiorstw i osób prowadzących działalność na własny rachunek. Przedsiębiorcy, niezależnie od wielkości, mogą ubiegać się o trzymiesięczną dotację w przypadku przerw w pracy lub skrócenia czasu pracy. Dotacja ta obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne i wynosi od 50 do 90 proc. minimalnego wynagrodzenia na każdego pracownika, w zależności od odnotowanego spadku obrotów w 2020 roku. Dotacja obejmuje pracowników korzystających z urlopu.
• Zwiększone gwarancje Narodowego Banku Rozwoju (BGK) dla przedsiębiorstw. W BGK zostanie utworzony nowy Fundusz Gwarancji Płynności oferujący gwarancje kredytów zaciągniętych przez średnie i duże firmy;
• Dodatkowe pożyczki dla mikrofirm;
• Odroczenie lub anulowanie składek na ubezpieczenie społeczne. W przypadku mikrofirm zatrudniających do 9 pracowników składki na ubezpieczenia społeczne są pokrywane z budżetu przez 3 miesiące. W przypadku firm zatrudniających od 10 do 49 pracowników 50 proc. składek na ubezpieczenia społeczne płaci budżet. Możliwe odroczenie, płatność w ratach lub anulowanie podatków. Osoby samozatrudnione oraz pracownicy zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych mogą otrzymać jednorazowe świadczenie.
• Odliczenie tegorocznych strat za rozliczenie podatkowe za 2021 r. (deklaracje podatkowe za 2019 r. mogą zostać skorygowane w celu odliczenia strat za 2020 r. od dochodu za 2019 r.);
• Zasiłek dla rodziców małych dzieci związany z zamknięciem szkół;
• „Zasiłek solidarnościowy” dla osób, które straciły pracę po 15 marca, wypłacany przez trzy miesiące (czerwiec-sierpień);
• Wzrost zasiłku dla bezrobotnych o 39 procent w ciągu pierwszych 90 dni bezrobocia;
• Aby wesprzeć lokalną branżę turystyczną i rodziny z dziećmi, wprowadzono bon turystyczny, który zapewnia każdemu dziecku uprawnionemu do świadczeń Rodzina 500+ jednorazowy bon o wartości 500 zł do wykorzystania w hotelach lub imprezach turystycznych w Polsce.
• Utworzenie nowego funduszu (Fundusz COVID) dedykowanego do zwalczania negatywnych skutków pandemii o wielkości bilansowej 100 mld zł (przychody i wydatki 100 mld zł). Fundusz jest nadzorowany przez Prezesa Rady Ministrów, ale przepływy z funduszu będą przekazywane różnym ministrom i innym instytucjom zaangażowanym w zwalczanie negatywnych skutków pandemii. Przychody są uzyskiwane poprzez emisję obligacji przez BGK (obligacje są gwarantowane przez Skarb Państwa).

• Wsparcie finansowe zadań inwestycyjnych zarządzanych przez samorządy (na mocy nowej uchwały rządu do 12 mld zł zostanie przeznaczone na wzmocnienie procesów inwestycyjnych w samorządach jako Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych). Wsparcie zostanie przekazane na projekty o wartości co najmniej 400000 zł. Celem nowego mechanizmu jest ożywienie inwestycji publicznych w podsektorze samorządowym. Finansowanie zapewni Fundusz COVID, dzięki czemu jego bilans może zostać powiększony o dodatkowe 12 mld zł (po stronie dochodów i wydatków). Samorząd mógł wydać te środki do końca 2022 roku.

• Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych w celu zapewnienia płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym COVID-19. Nowy fundusz w BGK został powołany (Fundusz Dopłat) w celu wspierania firm dotkniętych pandemią poprzez wypłacanie dotacji na obniżenie oprocentowania kredytów obrotowych udzielanych przez banki. Koszt fiskalny nowego mechanizmu do budżetu 2020 wyniesie do 0,3 mld zł.

• Polski Fundusz Rozwoju udziela kredytów płynnościowych i dotacji dla mikro, małych/średnich i dużych przedsiębiorstw. Całkowita wartość programu to 100 mld zł. Do 70 proc. finansowania może być bezzwrotne, po spełnieniu odpowiednich warunków związanych z utrzymaniem zatrudnienia, kontynuacją działalności oraz poziomem utraconej sprzedaży.
• Zezwolenia dla pracowników zagranicznych są przedłużane na pobyt w Polsce i pracę.
• Dodatkowe wsparcie inwestycji publicznych w infrastrukturę drogową i kolejową. Oraz 1 mld zł na wsparcie sytuacji operacyjnej firm zarządzających lotniskami.

W odpowiedzi na drugą falę pandemii 4 listopada ogłoszono tarczę antykryzysową 6.0, która została zatwierdzona przez prezydenta 15 grudnia. Dodatkowe działania fiskalne skierowane są do najbardziej dotkniętych sektorów gospodarki i obejmują zwolnienia z składki zabezpieczające, pożyczki dotowane, dopłaty do wynagrodzeń i świadczenia dla osób prowadzących działalność na własny rachunek Szacunkowy koszt takiego wsparcia to ok. 1,7 proc. PKB, wliczając w to rozszerzenie tarczy PFR na niektóre nowe gałęzie, ogłoszone 19 stycznia i 2 lutego. Biorąc pod uwagę pogarszającą się sytuację pandemiczną podczas trzeciej fali COVID-19, działania te były konsekwentnie przedłużona o nowe oddziały i przedłużona na marzec i kwiecień. Programy pożyczek płynnościowych PFR dla dużych firm zostały przedłużone do III kwartału 2021 r., a obsługa wniosków od małych firm została przedłużona do 23 sierpnia 2021 r. Kluczowe miary obejmują:

• Dofinansowanie kosztów stałych dla MŚP w branżach najbardziej dotkniętych ograniczeniami. Dotacje w ramach Tarczy Finansowej PFR do 70 proc. kosztów stałych niepokrytych przychodami, jeśli przychody spadły o 30 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2019 roku.
• Umorzenie dopłat i zwrotnej części kredytów płynnościowych PFR dla mikrofirm i MŚP, które zostaną dotknięte nowymi ograniczeniami sanitarnymi, jeśli ich przychody w okresie marzec-2020 do marca-2021 spadną o co najmniej 30 proc. rok do roku.
• Przedłużenie programu Tarcza Finansowa dla dużych firm do 31 marca 2021 r. (wnioski) i 31 czerwca 2021 r. (płatności). Zmiana zasad naliczania szkody z powodu COVID-19 w kredytach preferencyjnych z okresu marzec – sierpień 2020 na marzec 2020 – marzec 2021, zgodnie z pierwotnym kształtem programu.
• Kontynuacja gwarancji minimalnych dla MSP oraz gwarancji płynności dla dużych firm, co wymaga uzgodnienia z Komisją Europejską możliwości dopłat do pokrycia rat kredytów z terminem zapadalności 6 lat dla branż dotkniętych ograniczeniami.
• Kontynuacja dopłat do miejsc pracy w postaci przestojów i skrócenia czasu pracy.
• Przedłużenie zasiłku dla osób prowadzących działalność na własny rachunek w branżach podlegających ograniczeniom.
• Zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne dla branż objętych ograniczeniami.
• Dofinansowanie zmiany zakresu działalności w ramach dotacji dla biznesu; zwiększenie kwoty dotacji z 6-krotności do 8-krotności przeciętnego wynagrodzenia i rozszerzenie jej o dofinansowanie nie tylko nowej działalności, ale także zmian w zakresie dotychczasowej działalności dla branż dotkniętych ograniczeniami.
• Polityka drugiej szansy: Dofinansowanie przez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP) kosztów związanych z restrukturyzacją przedsiębiorstw.
• Dofinansowanie leasingu w branży transportowej.
• Voucher o wartości 500 zł dla wszystkich nauczycieli na pokrycie wydatków na sprzęt informatyczny niezbędny do prowadzenia nauczania zdalnego.

Według wstępnych szacunków rządu, ponadprzeciętny koszt fiskalny działań antykryzysowych wyniósł w 2020 roku 4¼ procent PKB.

Monetarna i makrofinansowa

• Narodowy Bank Polski (NBP) obniżył swoją polityczną stopę procentową o 140 pb do 10 pb, przy czym obniżki stóp nastąpiły 17 marca 2020 r. (50 pb), 8 kwietnia (50 pb) i 28 maja (40 pb) od marca 17. NBP zapewnił bankom płynność, obniżył stopę rezerwy obowiązkowej z 3,5 do 0,5 proc. oraz zmienił oprocentowanie rezerwy obowiązkowej do poziomu równego stopie procentowej polisy. NBP skupował również polskie skarbowe papiery wartościowe na rynku wtórnym, a 8 kwietnia 2020 r. rozszerzył papiery kwalifikowane o papiery gwarantowane przez Skarb Państwa. NBP wprowadził także program finansowania kredytów bankowych dla przedsiębiorstw. Do 16 czerwca 2021 r. NBP zakupił na rynku wtórnym 135,8 mld zł (5,8 proc. PKB 2020 r.) w papierach skarbowych i gwarantowanych przez rząd.

Ponadto zniesiono 3-procentowy bufor ryzyka systemowego dla wymogów kapitałowych banków. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) zapowiedziała podjęcie działań związanych z rezerwami i reklasyfikacji kredytów dla istniejących MŚP/mikroprzedsiębiorstw, aby umożliwić rozłożenie wpływu strat kredytowych na dłuższy okres. . Dopuszczono pewną elastyczność w spełnianiu przez banki wymogów kapitałowych i płynnościowych, a KNF akceptuje traktowanie gwarancji BGK jako spełnienia warunku „specjalnego zabezpieczenia”. KNF przyjęła elastyczne podejście do procesu zatwierdzania długoterminowych środków gwarancyjnych w ramach Solvency II dla sektora ubezpieczeniowego. KNF zaleciła również obniżenie wagi ryzyka dla nieruchomości kredytobiorców niewykorzystywanych do wynajmu, co obniżyłoby wymogi kapitałowe banków. Dodatkowo Związek Banków Polskich zalecił dobrowolne odroczenie spłaty kredytu na okres do trzech miesięcy dla poszkodowanych kredytobiorców. Banki podniosły również limity na zbliżeniowe karty kredytowe.

Kurs walutowy i bilans płatniczy

• NBP interweniował na rynku walutowym w drugiej połowie grudnia 2021 r. poprzez skup walut obcych w celu wzmocnienia transmisji akomodacyjnej polityki pieniężnej.

=/Tłum. M.J.

Źródło: https://www.imf.org/en/Topics/imf-and-covid19/Policy-Responses-to-COVID-19

***

enu

Poland, Republic of

Background. Poland reported its first confirmed COVID-19 case on March 4, 2020. A second wave firmly established itself in October 2020, surpassing the first wave by a large margin. While new infections moderated visibly in late November/January, they started to grow strongly again in late February 2021, with the third wave peaking in late March and early April, when new cases outpaced the second wave. New infections have trended down since then, after the introduction of stricter containment measures and the acceleration of Poland’s vaccination program.

In March 2020, the government first introduced containment measures, including closures of schools, universities, restaurants, and all non-essential retail trade and service outlets, as well as bans on large gatherings, border controls, and travel restrictions. Following a quarter-on-quarter (q/q) contraction of 0.2 percent in Q1 2020, GDP contracted a further 8.9 percent q/q in Q2, led by declines in private consumption and fixed investment. Following an easing of restrictions, the economy expanded 7.5 percent (q/q) in Q3 driven primarily by private consumption, and output reached a level only 2 percent below the pre-crisis peak. In the context of the second wave, the economy contracted 0.5 percent (q/q) in Q4, followed by a rebound of 1.1 percent (q/q) in Q1, as restrictions were loosened early this year. Annual GDP declined 2.7 percent in 2020, indicating the first recession since 1991.

Reopening of the economy and additional containment measures. On April 16, 2020, the government outlined a four-stage plan to reopen the economy. Starting on April 20, a larger number of people was allowed in shops and at religious gatherings, and public parks and forests were reopened. The second phase of the lockdown easing plan was launched on May 4 with the reopening of hotels and shopping malls (with limitations on the number of persons), the opening of daycares and pre-schools (as of May 6), as well as softening quarantine rules for cross-border workers and students. The third phase was launched on May 18, entailing the reopening of restaurants, hairdressers, and cosmetic salons, and permission for outdoor sports events with up to 50 persons with no audience. Grades 1-3 in primary schools opened on May 25 with strict sanitary rules, with a maximum number of children allowed in class. The fourth stage started on May 30, with the opening of cinemas, playgrounds, and gyms, all with stricter sanitary regimes than normal. Outdoor events are allowed with up to 150 people, with social distancing or face masks. Internal EU borders were opened on June 13, in line with EU recommendations.

In response to the second wave of the pandemic, the authorities initially tightened restrictions on a regional basis, grouping counties into “yellow” and “red” zones based on the local severity of the outbreak. By October 24, the entire country had been placed in a “red” zone. Following a further acceleration of cases, additional restrictions were announced on November 4 (in effect from November 6 to December 27). The restrictions included tighter limits in smaller retail stores. Hotels were opened only for business travel. Restaurants were open for takeout/delivery only, remote learning was implemented for children at all grades, social gatherings of over 5 people were banned, wedding receptions were not permitted, religious service attendance faced limits, and public transport was limited to 50 percent of seats. Water parks, swimming pools, and gyms were closed. Cultural services were closed, including cinemas and museums. Shopping malls were closed between November 6 to November 28, and reopened after, with a limit on capacity. The government restricted Christmas meetings to five persons and imposed mobility restrictions on New Year’s Eve. The authorities subsequently announced a national quarantine from December 28 to January 18, including the shutdown of hotels, ski resorts, and shopping malls with limited exceptions. Persons entering Poland using public transport were put under 10-day quarantine. The dates coincided with the winter school break, which was shifted to early 2021 for all regions, implying a one-month shutdown of schools, starting from the Christmas break on December 23. On January 12, the government extended restrictions to January 31, with the exception that primary schools were re-opened for grades 1-3. On January 29 government announced the re-opening of shopping malls and cultural institutions in sanitary regime from February 1. Further restrictions were lifted on February 12, with opening of theatres, cinemas, and operas up to 50 percent of audience. Hotels and accommodation facilities were opened, providing no more than 50 percent of guests and only room-service meals. The government also allowed opening of such sport facilities, as ski slopes, tennis courts, skating rinks, stadia, and swimming pools.

In response to rising infections marking the start of the third wave, these restrictions, as well as closing of shopping malls and moving schools back to remote mode, were re-introduced on February 27 in the region with worst pandemic situation, Warminsko-Mazurskie voivod. Moreover, the government tightened requirements on face covers (no scarfs or plastic semi-helmets allowed) and imposed quarantine for all persons entering Poland from Czech and Slovak Republic, unless they have a negative test result no older than 48 hours or were vaccinated with two doses.

With infections increasing, the government expanded restrictions to three regions (Pomorskie, Mazowieckie, and Lubuskie voivods) on March 13-15, and then on March 25 announced new country-wide restrictions taking effect on March 27 lasting until April 18. In addition to provisions stipulated by regionally tighter sanitary regimes, the new restrictions include the closure of nurseries, kindergartens, hairdressers and beauty services, and large furniture and hardware stores. Occupancy limits were tightened in retail stores and churches. An obligatory 10-day quarantine requirement was imposed on all persons arriving from abroad as of March 30, except those coming from the Schengen area with negative test result not older than 48 hours, vaccinated against Covid-19 with vaccines allowed by the European Medicines Agency, or tested negative after arrival to Poland.

Steadily declining infections in April prompted the government to start a gradual loosening of sanitary restrictions, starting with opening of kindergartens and nurseries, as well as allowing some outdoor sport activities as of April 19. As of April 26, hybrid education (half remote and half in person) in grades 1-3 of primary schools was introduced, and beauty services were reopened, except for 5 regions (voivods) with the worst pandemic situation, where restrictions were loosened on May 1. As of May 4, the government allowed the reopening of shopping malls, large furniture and hardware stores, art galleries, and museums, as well as in-person education in grades 1-3 of primary schools. Certain sanitary requirements, like maximum number of persons allowed (1 person per 15 square meters), still apply in the reopened facilities. The authorities also outlined a roadmap for further reopening of the economy, conditional on pandemic developments.

In light of improving pandemic situation, the government proceeded with reopening of cinemas, theaters, and operas under sanitary regimes (distancing, face masks) at half capacity from May 15. Indoor concerts half capacity) were allowed from May 26, and public gatherings of up to 50 persons as of May 29. Hotels were reopened on May 8 (max. 50 percent capacity). Outdoor service in all restaurants was allowed on May 15 and indoor service on May 28. Starting from May 28, the government reopened activities of fitness clubs, gym, and swimming pools under sanitary regimes. Primary and secondary schools returned to in-person education on May 31. Weddings, funerals, and similar occasional events for a maximum of 25 persons were allowed outdoors from May 8, with the limit increased to 50 persons and indoor events allowed as of May 28. The government announced further loosening of restrictions from June 6, with limit of persons allowed at various events increased from 50 to 150 persons, larger number of passengers in public transport (¾ capacity), as well as of the resumption of in-person conferences, exhibitions, and fairs. On June 13, the government further relaxed containment measures, particularly in high-contact sectors, allowing catering services in cinemas, theaters, and other institutions of culture, as well as at concerts. From June 26, capacity limits were increased to 75 percent for cinemas, theaters, hotels, restaurants, and the limit for gyms was increased to 1 person per 10 square meters. Events and meetings organized indoors, including discotheques, face a maximum participation of 150 persons. Public transport capacity has increased to 100 percent, with maintained obligatary face masks. The audience at sport events was allowed to 50 percent of capacity. Fully vaccinated persons are not counted against the above mentioned capacity constraints.

The SARS-CoV-2 vaccination program was launched on December 27 with medical staff being the top priority group. The National Vaccination Strategy aims for all 31 million adult Poles to be vaccinated by no later than early 2023, though if the five vaccines to be chosen are made more quickly this could be sped up to mid-2022. By June 29, total vaccinations reached 28.8 million, with 44 percent of the population having received at least one dose and 34 percent of the population fully vaccinated. The population over age 12 is currently eligible to be vaccinated.

Key Policy Responses as of June 30, 2021

Fiscal

The fiscal policy response to the first wave of the pandemic was sizeable, estimated at PLN 116 billion (5.2 percent of GDP). New credit guarantees and micro-loans for entrepreneurs estimated at PLN 74 billion (3.3 percent of GDP) were also approved. Additionally, the Polish Development Fund has financed a PLN 100 billion (4.5 percent of GDP) liquidity program for businesses. Most of the measures have expired by now, except for the PFR liquidity loan program for large firms. Key measures include:

• Additional funds for hospital equipment and supplies;
• Wage subsidies for employees of affected businesses and self-employed persons. Businesses, regardless of their size, may apply for a three-month subsidy in the event of work stoppages or reduced working time. This subsidy covers social insurance contributions, and it ranges from 50 to 90 percent of the minimum wage for each employee, depending on recorded decrease in turnover in 2020. The subsidy includes furloughed employees.
• Increased guarantees from the national development bank (BGK) for enterprises. A new Liquidity Guarantee Fund in BGK will be established offering guarantees for loans taken by medium and large companies;
• Additional loans for micro-firms;
• Postponement or cancellation of social insurance contributions. For micro firms with up to 9 employees social insurance contributions are covered by the budget for 3 months. For companies employing from 10 to 49 employees, 50 percent of social insurance contributions is paid by the budget. Possible deferral, payment in installments, or cancellation of taxes. The self-employed and employees working on civil law contracts can receive a one-time benefit.
• Deduction of this year’s losses for 2021 tax settlement (tax returns for 2019 might be corrected in order to deduct the losses of 2020 from the 2019 income);
• An allowance for parents of young children related to school closures;
• A “solidarity benefit” for those who lost jobs after March 15, paid for three months (June-August);
• An increase in the unemployment benefit by 39 percent during the first 90 days of unemployment;
• To support the local tourism industry and families with children, a tourism voucher has been introduced, providing each child entitled to Family 500+ benefits with a one-time PLN 500 voucher to be spent at hotels or tourist events in Poland.
• Establishment of a new fund (COVID Fund) dedicated to combat the negative impact of the pandemic with the balance sheet size of PLN 100 bn (revenues and expenditures at PLN 100 bn). The Fund is supervised by the Prime Minister but flows from the fund will be transferred to various ministers and other institutions involved in combating negative consequences of pandemic. Revenues are raised through the issuance of bonds by BGK (bonds are guaranteed by the State Treasury).
• Financial support of the investment tasks managed by local governments (under new government resolution up to PLN 12 bn will be dedicated to strengthening investments processes in local governments as a Governmental Fund for Local Investments). The support will be transferred to projects worth at least PLN 400000. The aim of new mechanism is to revive public investment in local government subsector. Financing will be ensured by the COVID Fund and as a result its balance sheet might be extended by additional PLN 12 bn (on the revenue and expenditure side). The local government could spend these funds until end of 2022.
• Interest rate subsidies for bank loans granted to provide financial liquidity to entrepreneurs affected by the COVID-19. The new fund in BGK was established (Subsidy Fund) with the purpose to support companies affected by pandemic through paying subsidies to lower their interest rate payments on turnover loans granted by banks. Fiscal cost of new mechanism for 2020 budget will be up to PLN 0.3 bn.
• The Polish Development Fund is providing liquidity loans and subsidies for micro, small/medium, and large enterprises. The total value of the program equals PLN 100 billion. Up to 70 percent of the financing may be non-returnable, upon fulfilling the relevant conditions related to maintaining employment, continuing business activity, and the level of lost sales.
• Foreign workers permits are extended to stay in Poland and work.
• Additional support for public investment in road and railway infrastructure. As well as PLN 1 bn to support operational situation of companies managing airports.

In response to the second wave of the pandemic, on November 4 the anti-crisis shield 6.0 was announced which was approved by the president on December 15. The additional fiscal measures are targeted to the most affected sectors of the economy and include exemptions from social security contributions, subsidized loans, wage subsidies and benefits for self-employed. The estimated cost of such support is around 1.7 percent of GDP, including the extension of PFR shield to some new branches, announced on January 19 and February 2. Given the deteriorating pandemic situation during the third wave of COVID-19, these measures were consequently extended for new branches and prolonged for March and April. PFR liquidity loans programs for large firms have been extended through Q3 2021, and processing requests from small firms were extended until August 23, 2021. The key measures include:

The key measures include:

• Co-financing of fixed costs for SMEs in the industries most affected by the restrictions. Subsidies under the PFR Financial Shield of up to 70 percent of fixed costs not covered by revenues, if revenues decreased by 30 percent compared to the same period in 2019.
• Writing-off of the subsidies and the repayable part of the PFR liquidity loans to micro firms and SMEs, which are affected by the new sanitary restrictions if their revenues in March-2020 to March-2021 drop by at least 30 percent year on year.
• Extension of the Financial Shield program for large Companies until March 31, 2021 (applications) and June 31, 2021 (payments). Change in the rules for calculating the damage due to COVID-19 in preferential loans from the current March – August 2020 to March 2020 – March 2021, in accordance with the original shape of the program.
• Continuation of minimum guarantees for SMEs and liquidity guarantees for large companies, which requires coordination with the European Commission on the possibility of subsidies to cover installments for loans with maturity of 6 years for industries affected by the restrictions.
• Continuation of subsidies to jobs in the form of standstills and reduced working time.
• Extension of the standstill benefit for self-employed persons in the industries subject to restrictions.
• Exemption from social security contributions for industries affected by the restrictions.
• Co-financing of a change in the scope of activities under grants for business; increasing the amount of the subsidy from 6 to 8 times the average salary and extending it by co-financing not only new activities, but also changes in the scope of current activities for industries affected by the restrictions.
• Second chance policy: Co-financing by the Industry Development Agency (ARP) of costs related to the restructuring of enterprises.
• Co-financing of leasing in transportation sector.
• The voucher of PLN 500 for all teachers to cover expenses for the IT equipment necessary to provide remote teaching.

According to preliminary government estimates, the above-the-line fiscal cost of anti-crisis measures amounted to 4¼ percent of GDP in 2020.

Monetary and macro-financial

• The National Bank of Poland (NBP) reduced its policy interest rate by 140 bps to 10 bps, with rate cuts on March 17, 2020 (50 bps), April 8 (50 bps), and May 28 (40 bps), since March 17. The NBP has provided liquidity to banks, reduced the required reserve ratio from 3.5 to 0.5 percent, and changed the interest rate on required reserves to the level equal to the policy interest rate. The NBP has also purchased Polish Treasury securities in the secondary market, and on April 8, 2020, expanded eligible securities to include those guaranteed by the State Treasury. The NBP has also introduced a program to provide funding for bank lending to enterprises. Through June 16, 2021, the NBP had purchased PLN 135.8 billion (5.8 percent of 2020 GDP) in Treasury and government-guaranteed securities in the secondary market.

  In addition, the 3 percent systemic risk buffer for bank capital requirements has been repealed. The Polish Financial Supervisory Authority (PFSA) announced measures related to provisions and reclassification of loans to existing SMEs/micro-enterprises to allow distributing the impact of credit losses over a longer period. Some flexibility has been granted in how banks meet capital and liquidity requirements, and the PFSA is accepting the treatment of a BGK guarantee as to the fulfillment of the “special collateral” condition. The PFSA has adopted a flexible approach for the approval process of long-term guarantee measures under Solvency II for the insurance sector. The PFSA has also recommended a reduction in the risk weight for properties of borrowers that are not used for rentals, which would reduce bank capital requirements. Additionally, the Polish Banking Association has recommended voluntary deferral of loan payments for affected borrowers for up to three months. Banks have also increased limits for contactless credit cards.

Exchange rate and balance of payments

• The NBP intervened in the foreign exchange market in the second half of December 2021 by purchasing foreign exchange, with the purpose of strengthening the transmission of accommodative monetary policy.

https://www.imf.org/en/Topics/imf-and-covid19/Policy-Responses-to-COVID-19